Podcast - Open Source: Kansen en Risico's

Hi! Grote bedrijven en overheidsinstanties willen vaak gebruik maken van Open Source-technologie, want er zijn veel voordelen: het is gratis, het biedt eindeloze functionaliteiten en het is makkelijk uitbreidbaar. Maar overstappen van gesloten systemen naar Open Source kan spannend zijn. Is het wel veilig? Wie is de eigenaar van je digitale product? En is het mogelijk om van leverancier te wisselen?

Samenvatting

Grote bedrijven en overheidsinstanties willen vaak gebruikmaken van open source-technologie omdat er veel voordelen zijn. Het is gratis, biedt eindeloze functionaliteiten en is gemakkelijk uitbreidbaar. Maar overstappen van gesloten systemen naar open source kan spannend zijn. Is het wel veilig? Wie is de eigenaar van je digitale product? En is het mogelijk om van leverancier te wisselen?

Stel, ik zou een overheidsinstantie zijn en ik wil nieuwe software laten ontwikkelen. Waarom zou ik dan voor open source techniek kiezen?

Nou ja, je hebt een aantal opties. Open source is vaak een logische keuze omdat het gratis is, en dat is een groot voordeel. Het helpt altijd heel erg, maar het is niet helemaal gratis natuurlijk. In veel gevallen moet je een expert inhuren die de nodige uren gaat stoppen om iets te maken wat je kunt gebruiken als website of applicatie.

Je had het net over andere opties. Wat voor opties zijn er nog meer?

Je hebt de alternatief, dat is dus kiezen voor een gesloten systeem. Dat is meer traditioneel, zoals het altijd ging. Je hebt een partij die gewoon een systeem ontwikkelt, en daar zijn veel voorbeelden van waarbij dat supergoed gaat. Neem bijvoorbeeld Mailchimp, een nieuwsbriefsysteem waarmee je campagnes kunt opzetten. En er zijn belangrijke Nederlandse spelers zoals AFAS Software voor administratieve software. Dat zijn allemaal gesloten systemen; je kunt niet bij de code.

Wat zijn de voordelen van een open source-oplossing?

Het voordeel van open source is dat je veel meer zelf kunt ontwikkelen. Er zijn niet zo heel veel gesloten CMS-systemen om websites mee te publiceren of webapplicaties mee te bouwen. Bijvoorbeeld Wix en Squarespace zijn bekend, maar voor echte maatwerkoplossingen kun je beter kijken naar open source.

Als je overstapt naar open source, hoe zit het dan met de rechten en eigendom van de techniek?

Met open source is het een grijs gebied. De code wordt uitgebracht onder een bepaalde licentie, meestal de GPL (General Public License). Je mag de code gebruiken, aanpassingen maken, maar je mag het niet verkopen. Als je bijvoorbeeld WordPress zou herschrijven en het als een nieuw systeem verkoopt, krijg je problemen met de WordPress-community.

Hoe zit het met het ontwikkelen van maatwerkmodules voor open source?

Als je zelf modules laat ontwikkelen, ben je daar zelf in controle. Je kunt bepalen of je het deelt met de community of niet. Soms delen organisaties hun code niet omdat het bijvoorbeeld gekoppeld is aan gevoelige informatie. Maar het delen van code met de community kan ook, en dan word je de "caretaker" van die module.

Wat gebeurt er als je niet tevreden bent over het bureau waarmee je samenwerkt of nieuwe ontwikkelaars nodig hebt?

Als je ontevreden bent, kun je overstappen naar een ander bureau. Het is belangrijk om goede afspraken te maken over eigendomsrechten en gebruik. Soms ontstaan er dilemma's, bijvoorbeeld in contracten waarin garanties worden geëist. Bij open source-systemen is alles minder vastgelegd, en dat kan voor sommige organisaties een drempel zijn.

Hoe zit het met de veiligheid van open source, vooral als het gaat om persoonsgegevens?

Open source-systemen hebben beveiligingsmaatregelen, en de community speelt een grote rol bij het ontdekken en dichten van lekken. Updates worden regelmatig uitgebracht, en de community reageert snel op gemelde beveiligingsproblemen. Het is belangrijk om te kiezen voor systemen met een actieve en betrokken community.

Als je een overstap maakt naar open source, hoe zorg je dan voor een soepele overgang?

Een goede voorbereiding is essentieel. Begin met een grondige analyse van de huidige situatie en bepaal welke systemen geschikt zijn voor de overstap naar open source. Zorg voor voldoende training voor medewerkers en betrek ze bij het proces. Een geleidelijke overgang kan de impact verminderen.

Dus, samenvattend, open source biedt veel voordelen, maar het vereist ook zorgvuldige planning en overweging.