12 vragen om te controleren of jouw website het juiste lettertype gebruikt

1. Heeft je merk al een typerend lettertype in gebruik?
2. Wat zijn je merkwaarden?
3. Hoeveel lettertypes wil je toepassen, en waarom?
4. In welke talen is jouw website beschikbaar?
5. Hoe groot wordt je lettertype getoond?
6. Hoe ziet de typografie van je concurrenten eruit?
7. Wil je middels typografie opvallen?
8. Heb je budget om een lettertype aan te schaffen?
9. Welk lettertype toon je als je site offline wordt bezocht?
10. Wat vinden jouw bezoekers?
11. Wordt jouw website bezocht door veel mensen met een (visuele) beperking?
12. Kom je er niet uit? Speel het veilig en kies één van de moderne standaardlettertypes.

Het lettertype (font) van je website is een belangrijk onderdeel van de gebruikerservaring. Het heeft namelijk ook invloed op andere elementen: welke vormen zorgen voor een goede combinatie of hoeveel ruimte nemen blokken tekst in? Misschien twijfel je over het lettertype dat je voor je site hebt uitgekozen en wil je zeker weten dat je de juiste keuze hebt gemaakt. In dit artikel vind je 13 vragen die je kunt stellen om te controleren of de typografie op je site in orde is.

1. Heeft je merk al een typerend lettertype in gebruik?

Het bedrijf of de organisatie waarvoor je website gemaakt is heeft mogelijk al een voorgeschreven huisstijl. Hierin kunnen logo's, kleuren, vormen, maar ook lettertypes gedefinieerd zijn. Om een uniforme merkuitstraling te hanteren kan het goed zijn om het lettertype uit de huisstijl ook op je site te gebruiken. Toch is het goed om de volgende vragen te stellen omdat het web in een andere context gebruikt wordt dan catalogi, posters en billboards. Daarnaast is het enkel aan te raden de huisstijl aan te houden als deze zorgvuldig ontwikkeld is - het ontwerpen van je website is een kans om je merkuiting nieuw leven in te blazen.

2. Wat zijn je merkwaarden?

Als je twijfelt over het lettertype of de verschillende gebruikte lettertypes kan het goed zijn om te controleren of het lettertype de merkwaarden van je bedrijf of organisatie goed uitstralen. Dit zijn enkele voorbeelden van lettertypes die bepaalde merkwaarden communiceren:

Ben je toegankelijk, luchtig en bereikbaar? Denk dan aan lettertypes met ronde vormen zoals Open Sans, Poppins of Quicksand.

Is jouw organisatie een autoriteit op een bepaald gebied? Een lettertype met schreef (klassieke hoeken) kan dit communiceren, denk aan Noto Serif, Yeseva One, of EB Garamond. 

Kijkt jouw organisatie naar de toekomst? Misschien wil je dan voor kopteksten Unica One, Josefin Sans, Teko of Russo One gebruiken.

Wil je inhaken op een nostalgisch gevoel? Denk dan aan Helvetica, Futura, Monoton, Times New Roman, Arial of Poiret One.

Is jouw bedrijf zakelijk en punctueel? Probeer dan eens wat minder brede lettertypes met rechte vormen uit, zoals Roboto Condensed, Dosis of Playfair Display.

3. Hoeveel lettertypes wil je toepassen, en waarom?

Over het algemeen is de regel dat je één of maximaal twee lettertypes toepast op een website. Dit zorgt ervoor dat gebruikers sneller door je site kunnen scannen. Een tweede lettertype voor koppen of introteksten kan karakter geven aan de vormgeving van je site of om informatie duidelijker uit elkaar te houden. Zo gebruiken we bij emble.nl voor koppen Museo Sans Rounded en voor inhoudstekst Ubuntu.

4. In welke talen is jouw website beschikbaar?

Bedenk dat niet alle lettertypes in alle schriften beschikbaar zijn. Ga dus na welke talen je nu én in de toekomst wilt ondersteunen voor je website en kies een lettertype uit dat deze talen kan ondersteunen. Vooral talen die van rechts naar links gelezen worden, bijvoorbeeld Arabisch en Hebreeuws, creëren mogelijk nieuwe ontwerpuitdagingen om aan te gaan.

5. Hoe groot wordt je lettertype getoond?

Sommige lettertypes werken niet op alle formaten. Ze worden slecht leesbaar als ze heel klein zijn, zoals Josefin Sans. Of ze zijn te breed waardoor ze te veel ruimte innemen als ze groot getoond worden, zoals Montserrat. Bedenk hoe prominent je typografie wilt maken als designonderdeel van je website, en test of de lettertypes in alle formaten waarin ze gepresenteerd worden goed werken. Test dus niet enkel met desktopcomputers en laptops, maar bekijk je eigen website ook eens met een smartwatch, tv of projector. Het is belangrijk om te weten dat tekst op het web de afgelopen jaren groter is geworden. Dit heeft ermee te maken dat gemiddelde schermresoluties groter zijn geworden en dit als gebruiksvriendelijker wordt ervaren. Daarnaast hebben mensen met een (visuele) beperking beter toegang tot het web.

6. Hoe ziet de typografie van je concurrenten eruit?

Welke lettertypes en kleuren gebruiken soortgelijke bedrijven uit jouw sector, en hoe zien je directe concurrenten eruit? Dit kan je veel vertellen over wat bezoekers van jouw website verwachten. Deze informatie kun je gebruiken om te voldoen aan het verwachtingspatroon. Of om juist op te vallen.

7. Wil je middels typografie opvallen?

Hoe val je op met het gebruik van lettertypes? Door eigenwijze keuzes te maken! Zo kun je een lettertype gebruiken wat opvalt, zoals Rollions, Wellstone of Yatra one. Zogenaamde 'display fonts' zijn niet geschikt voor lange teksten, maar je koppen springen er met deze lettertypes wel uit. Je kunt ook extra effecten toevoegen zoals schaduwen en omlijningen om de koppen eruit te laten springen. Een goede combinatie van een foto of illustratie met een mooie tekst kan ook wonderbaarlijke beelden opleveren die je kunt gebruiken om je merk te laten spreken.

8. Heb je budget om een lettertype aan te schaffen?

Helaas zijn niet alle lettertypes gratis. Er zijn op het web veel lettertypes die gratis te downloaden zijn, maar die eigenlijk een betaalde licentie nodig hebben. Dit misbruik kan ontdekt worden door een robot. Om boetes, rechtszaken en onverwachte kosten te voorkomen is het aan te raden om goed te controleren welke licentie het lettertype heeft. Deze licentie kan uiteenlopen van enkele euro's die je eenmalig betaald tot duizenden euro's per maand per aantal impressies van de website.

Een goede manier om mooie en gebruiksvriendelijke lettertypes te vinden is door bij Google Fonts je lettertypes te vinden. Je kunt ze direct doorlinken naar je website, al wordt er dan wel getrackt. Er zijn ook diensten die dezelfde lettertypes gratis aanbieden zonder de gebruiker te tracken, zoals Bunny Fonts. Bedenk wel dat je website afhankelijk is van de aanbieder als je het lettertype installeert met een CDN: als die offline gaat, ziet je gebruiker het juiste lettertype niet. Dit kun je oplossen door zelf het lettertype te hosten op dezelfde server als je website.

9. Welk lettertype toon je als je website offline wordt bezocht?

Mocht je lettertype om een of andere reden niet van de server downloaden, dan is het goed om een alternatief lettertype aan te bieden. Dit kan in de code van je website gedefinieerd worden. Je gebruikt dan een lettertype van de computer of telefoon van de gebruiker. Maar welk lettertype kies je dan?

Je kunt dit automatisch door de browser laten uitkiezen of je kunt terugvallettertypes definiëren. W3Schools raadt de volgende lettertypes aan als veilige terugvallettertypes:

• Arial (Schreefloos)
• Verdana (Schreefloos)
• Tahoma (Schreefloos)
• Trebuchet MS (Schreefloos)
• Times New Roman (Schreef)
• Georgia (Schreef)
• Garamond (Schreef)
• Courier New (Vaste letterbreedte)
• Brush Script MT (Cursief)

10. Wat vinden jouw bezoekers?

Als ontwerper pleit ik er altijd voor dat het belangrijk is om met echte gebruikers te testen. Dit kun je ook met je lettertype doen. Vraag tijdens het onderzoeken of alles goed leesbaar is, of controleer met een eyetracker of de gebruiker op de gewenste en gebruiksvriendelijke manier door je site heen scant en navigeert. Het gevoel bij een lettertype is natuurlijk lastig te testen. Je kunt hier dus zelf een keuze in maken. Gebruik daarvoor de kennis en ervaring van een ontwerper die je helpt een goed lettertype uit te kiezen die past bij jouw merk.

11. Wordt jouw website bezocht door veel mensen met een (visuele) beperking?

Niet iedereen heeft een even goed zicht. Je kan dit zelf ook ervaren als er veel licht op je scherm straalt of als je vermoeid bent. Duidelijk leesbare tekst kan een website veel toegankelijker maken voor gebruikers. Er zijn lettertypes die extra goed leesbaar zijn.

Wist je dat 4% van alle Nederlanders een vorm van dyslexie heeft? Het is onpraktisch en ethisch onverantwoord om deze mensen buiten te sluiten van je website. Als je website wordt bezocht door een groot aantal mensen met dyslexie, kan het goed zijn om een lettertype te gebruiken dat speciaal is gemaakt om goed leesbaar te zijn voor deze mensen, zoals OpenDyslexic en Comic Sans (ja, echt!).

12. Kom je er niet uit? Speel het veilig en kies één van de moderne standaardlettertypes

Is het huidige gebruikte lettertype afgekeurd en weet je niet welk lettertype je beter kan gebruiken? Schreefloze standaardlettertype zoals Open Sans, Roboto, Ubuntu en Lato zijn altijd goede standaarden om aan te houden. Helvetica is ook prachtig, maar daar zit een dure licentie achter.

Conclusie

Er zijn veel mogelijkheden als een lettertype wordt uitgekozen voor een website of applicatie. Soms is het heel simpel en kies je wat het brandingbureau voor jouw merk heeft bepaald, en soms zul je het helemaal zelf moeten bedenken. Houd er altijd rekening mee dat leesbaarheid het belangrijkste aspect van tekst is. Als je tekst niet gelezen kan worden werkt je website namelijk niet.