Op multivlaai.nl moet je je locatie doorgeven aan de website, je kunt 'kiezen' tussen je postcode of de locatieselector. Hoe dan ook: ze krijgen de locatiedata van elke bezoeker. En dit is zelfs als je marketingcookies niet accepteert.
Het probleem: het werkt.
Maar waarom werkt het toepassen van dark patterns op de korte termijn zo goed om zakelijke doelen te halen? Ze zijn gebaseerd op echte, goede UX-designprincipes. Een goede ontwerper weet hoe je met de interface kan inspelen op de psychologie van de bezoeker. Ook weet een ontwerper door het toepassen van de juiste ontwerpprincipes de gebruiker te beïnvloeden om de juiste acties uit te voeren om de gestelde doelen te halen.
Vaak hebben gebruikers, net zoals bij normale design patterns, niet door dat ze worden gestuurd om zich op een specifieke manier te gedragen op de website. Daardoor geven gebruikers vaak niet de schuld aan de technologie als ze een ongewenste actie uitvoeren. Ze geven eerder zichzelf de schuld dan de ontwikkelaars van de website. Dit geeft de beheerders van de website een schild om onethische design patterns toe te passen.
Maar het wordt nog veel erger: om te testen of dark patterns goed werken kun je dezelfde tools gebruiken die je normaal voor UX-testen gebruikt. Zo kun je programma's als Hotjar of Google Analytics gebruiken om te controleren hoe het gedrag van de gebruiker wordt aangepast. En kun je met A/B testen de meest manipulatieve dark patterns vinden...
Maar wat zijn de consequenties?
Beschadigend voor je merk
Ten eerste is het inzetten van dark patterns om gebruikers te misleiden niet ethisch. Je zult je moeten afvragen hoe dit je merkwaarden schaadt en hoe mensen jouw merk op de lange termijn ervaren. Dit kan verstrekkende consequenties hebben. Als potentiële klanten jouw bedrijf als onbetrouwbaar zien, zullen ze veel minder snel zaken met je doen.
Wetgeving
Ten tweede is het toepassen van dark patterns juridisch risicovol. Oplichten is natuurlijk verboden, maar dark patterns zijn zo ontworpen dat ze nog net binnen de wetgeving passen. Ze bieden wel vaak een uitweg voor de gebruiker, maar zijn vaak alleen te voorkomen als je als gebruiker oplettend bent. Wat men van een gemiddelde gebruiker in redelijkheid kan verwachten blijft een discussiepunt. De EU is op dit moment bezig om wetgeving te maken die het toepassen van de meest misleidende dark patterns verboden maakt. Dit wetsvoorstel draagt de naam Digital Services Act (DSA). Hoe ver die precies gaat is nog onbekend, maar een aantal dark patterns worden al direct genoemd:
-
Algemene ontwerpkeuzes maken die de gebruiker beïnvloeden opties te kiezen die voordeliger zijn voor de provider.
-
Ongelijkwaardige vormgeving gebruiken in toestemmingsopties.
-
Het annuleren van een lopende dienst onnodig ingewikkeld maken.
De vraag blijft of deze wetgeving daadwerkelijk wordt doorgevoerd en wanneer het wordt ingezet. Als het doorgaat zullen veel websites aangepast moeten worden om aan de wet te kunnen voldoen.
Toegankelijkheid
Ten derde zijn dark patterns met opzet zo ontworpen dat ze vrij ontoegankelijk zijn voor de gemiddelde gebruiker, laat staan hoe het is voor een gebruiker met een handicap of beperking.
-
Dark patterns zijn extra gevaarlijk voor kinderen, ouderen en mensen met een psychische beperking omdat ze gebruik maken van de psychologie van de mens.
-
Kwetsbare gebruikers zijn afhankelijker van Design Patterns en webstandaarden om websites te begrijpen. Als hiervan afgeweken wordt kunnen zij hun doelen niet goed bereiken.
-
Sommige dark patterns passen expres kleine en onleesbare tekst toe om gebruikers te misleiden. Voor visueel beperkte gebruikers is er geen standaardmogelijkheid om dit te lezen.
-
Onduidelijke taal kan voor mensen die de Nederlandse taal minder goed beheersen zeer veel hinder opleveren.
Als je vanuit dit standpunt kijkt kan het toepassen van dark patterns gezien worden als het bewust discrimineren van een specifieke gebruikersgroep omdat deze gebruikers geen uitweg hebben uit het dark pattern.
Het alternatief
Als je toch die hogere conversieratio wilt bereiken, maar geen dark patterns wilt toepassen, hoe ga je dan te werk? Er zijn veel goede opties, zoals:
-
Verbeter je product of dienst om deze aantrekkelijker te maken.
-
Verbeter de marketing van je producten of diensten. Marketing is over het algemeen ethisch verantwoord, dus maak er gebruik van!
-
Verbeter de SEO van je website zodat je door meer mensen gevonden kan worden.
-
Straal met je merk eerlijkheid en transparantie uit. Veel mensen verwachten dit tegenwoordig van bedrijven.
-
Maak gebruik van goede designprincipes, kleur en Design Patterns om de inhoud en acties op je website duidelijk en aantrekkelijk te maken.
-
Zet A/B tests op om erachter te komen hoe bovengenoemde aanpassingen effect hebben op de conversieratio.
Dark patterns en Emble
Bij Emble geloven wij dat een duidelijke en eerlijke website veel effectiever is dan een website die gebruikers manipuleert. Daarnaast vinden wij dat het internet toegankelijk moet zijn voor álle gebruikers van het web. Wij passen dus geen dark patterns toe. Wil jij je website ook beter laten converteren, maar wil je niet je bezoekers misleiden? Bij Emble helpen wij je graag jouw zakelijke doelen te behalen! Neem gerust contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.